TRUYỆN NGẮN
Tôi có một
nhóm những người bạn trước đây cùng nhập ngũ một ngày, lại cùng về
một trung đoàn, gọi nôm na là nhóm đồng ngũ, năm nào cũng hô hào gặp mặt. Nghị
sự chả có gì ghê gớm, chỉ là đóng góp vào rồi làm một bữa cơm rượu ồn ào, tranh
thủ hỏi han nhau về gia cảnh, sức khỏe...
Sau thời kỳ
giãn cách xã hội vì dịch “cô vít”, nhóm đồng ngũ chúng tôi lại gọi nhau gặp gỡ.
Thằng gầy đi, thằng béo ra.., nhưng vẫn đông đủ. Ngồi uống nước mới được một lượt,
thằng Vũ lừ lừ đứng lên, nhìn tất cả một lượt, mặt đầy vẻ nghiêm trọng:
-Bọn mày biết
cái vụ này chưa?
Nói rồi nó
rút trong túi một tờ báo, giơ cho cả bọn cùng xem. Thì ra đó là tờ báo có in
bài viết của tôi. Lập tức cả bọn ồn lên như chợ vỡ:
-Tao đọc rồi,
hôm nay xử thôi
-Tao chưa biết vụ này, đưa tao xem nào…
-Thằng nào mang kính, tao mượn tý…
Vũ vỗ tay “độp độp”, rồi hét to:
-Để tao nói nốt đã…
Khi những cái “mông bộ đội” tạm thời hạ xuống ghế ngồi,
vẫn như hét, Vũ tuyên bố:
-Lần này thằng Nghiêm viết về chính quê nhà tao, có cái thứ nước gọi là “rượu đồng bào”. Hôm nay tao mang đến mười lít nước ấy. Anh em “xử” thế nào thì tùy, nhưng phải
“xử” hết mới được về!
-Ô, thế nhà
mày ở Bến Lọng à? –Tôi vội giật vạt áo thằng Vũ
-Trước đây
thôi, -Vũ ngoảnh lại trả lời tôi rồi lại quay ra hét tiếp: - Đây, “rượu đồng
bào” đây. Chỗ tao vẫn quen gọi là rượu thóc thôi.
Vừa nói, Vũ vừa
lôi dưới gầm bàn một cái can nhựa trắng, đựng đầy rượu óc ách. Cả nhóm lại ồn
ào láo nháo, còn tôi chỉ biết tròn mắt mà nhìn.
Tôi đã uống cái thứ rượu ấy. Nó được ủ bằng
thóc nấu chín với men rượu của người dân tự chế từ lá rừng, rồi sau đó bà con đem chưng cất thủ công. Rượu mạnh nhưng uống man mát, êm mà say đứ đừ. Có tám thằng mà những tận mười
lít…. Tôi không dám hình dung nữa!
Có lẽ cái mặt tôi lúc ấy trông bạc nhược lắm, nên lũ bạn
đồng ngũ cứ nhìn tôi mà cười hềnh hệch. Chợt Vũ vỗ vai tôi:
-Ra đây tao dặn
cái này, kẻo tý rượu vào quên mẹ nó mất!
Vũ kéo tôi ra ngồi bên một cái bàn trống rồi gật gù:
-Cái Bến Lọng ấy,
tao có nhiều kỷ niệm lắm. Có chuyện này tao muốn kể mày nghe.
-Chuyện vui
hay buồn? Mày nói luôn đi... –tôi lập tức háo hức, nhổm người ngồi dịch gần lại
với Vũ.
-Chuyện từ
cái thời tao với mày còn tại ngũ
cơ, loằng ngoằng lắm. Chủ nhật này mày lên nhà tao, bọn mình ra Bến Lọng nhặt ốc
đá về xào nhắm rượu, ôn lại ngày xưa một thể.
Thế là theo sắp xếp của Vũ, hôm ấy tôi lại về Bến Lọng lần nữa.
Cậu con trai của Vũ lái xe đưa chúng tôi qua Cầu Lọng
chừng gần một cây số thì dừng lại. Sau khi xuống
xe, Vũ nói ngay:
-Đất cũ của
nhà tôi đấy.
Nói rồi Vũ khoát tay chỉ một vạt đất trồng cam xanh mướt
trước mặt:
-Đây là nơi bố mẹ tôi làm nhà khi các cụ mới lấy nhau.
Anh em tôi đều sinh ra và lớn lên ở đây. Sau khi xuất ngũ ra quân được khoảng
ba năm thì tôi quyết định chuyển nhà sang thị trấn bên kia sông.
Khác với
phong cách ồn ào, bỗ bã hôm gặp mặt, Vũ không “mày tao” om xọe nữa. Tôi nhìn
theo tay Vũ chỉ, thấy một khoảnh đất rộng cả ngàn mét vuông, bằng phẳng, sau tựa
vào núi, trước hướng ra sông, lối đi vào rộng rãi...
-Mảnh đất đẹp
thế này mà không ở, ông lại sang chen chúc bên thị trấn làm gì?
-Hì hì...,
chuyện khá dài đấy. Bây giờ thì thế, chứ ngày xưa heo hút lắm, phải đi mãi vào trong kia mới
có vài nóc nhà. Đất thị trấn lúc ấy thì sẵn, xin nhau cũng được miếng đất
làm nhà.
Đi dạo quanh
khu vườn một hồi, trước khi lên xe đi tiếp, Vũ bảo:
-Mấy tay thuộc
hàng đại gia ngấp nghé hỏi mua chỗ này, nhưng tôi không bán. Ít năm nữa về hưu,
tôi lại sang đây làm cái nhà nhỏ dưỡng già.
-Ông lỉnh kỉnh
quá. Chuyển đi rồi lại chuyển về...
-Hị hị..., thế
mới có chuyện chứ! –Vũ vừa cười vừa kéo tôi chui vào trong xe, rồi phẩy tay chỉ đạo con
trai:
-Anh đưa bố với bác Nghiêm xuống Bến Lọng.
Lần trước đến nơi này, tôi đã biết Bến Lọng giờ chỉ
còn chút phế tích. Lối lên xuống bến đều bị người ta chia cắm làm nhà hết.
Ngày chưa có Cầu Lọng, phà Lọng là phương tiện công cộng
duy nhất để người và xe cộ qua lại sông Gâm. Phà chạy bằng ròng rọc và dây cáp.
Chỉ những khi lũ lớn mới có ca – nô lai dắt. Ở những đoạn sông xa bến phà, người
dân tự chế ra các loại bè mảng bằng tre nứa để qua sông, mọi sự an nguy đều
trông chờ may rủi cả.
Dấu tích sót
lại của bến phà xưa chỉ còn một mẩu đường lát đá xanh sát mép nước. Vũ kéo tôi
ngồi lên một ghềnh đá rồi hỏi:
-Ông có biết
cái tên “Bến Lọng” có nghĩa là gì không?
-Ờ ờ..., lần
trước tôi cũng quên, chưa kịp hỏi. –tôi ngập ngừng một thoáng rồi trả lời Vũ:
-Có lẽ nó liên quan đến cái đồ che mưa nắng của quan lại xưa.
-Hơ hơ...,
không phải đâu. – Vũ bật cười rồi giải thích: -Lọng là một loại cây rừng, mọc
nhiều ven sông suối. Quả của nó bằng cỡ nắm tay, do những cánh hoa dầy ôm vào
nhau kiểu như cái bắp cải í. Khi chín đỏ, có thể bóc tách những lớp cánh ấy,
bên trong là những múi lọng đỏ tươi chứa đầy mật trong vắt. Chén thì..., thôi rồi...
Vũ tạm dừng lời
giải thích bằng cái chép miệng đầy vẻ thèm thuồng. Nhận thấy tôi vẫn đang háo hức
lằng nghe, Vũ chỉ tay về phía bờ sông đối diện, nói tiếp:
-Cạnh cái lối
xuống bến phà bên kia, có một cây lọng to lắm. Gốc của nó phải mấy người ôm mới
hết. Đến mùa chín, quả lọng rụng đỏ gốc. Người qua đường chọn những quả mới rụng,
không bị dập nát, mang về làm quà cho trẻ. Cái tên Bến Lọng xuất xứ là thế. Khi
cầu Lọng làm xong, bến phà giải tán, cây lọng tự nhiên chết khô. Sau rồi người
ta đốt gốc nó cháy sạch, giờ chả còn dấu tích gì.
Ánh mắt Vũ
thoáng chút bồi hồi khi nhớ lại những kỷ niệm với bến sông:
-Ngày chưa đi
bộ đội, tôi vẫn theo phà sang bờ nhặt quả lọng. Chiều đến thì xuống sông tắm hay mò cua, bẫy cá. Cái bến này dần trở nên
thân thiết với tôi, cứ như là mảnh sân góc vườn nhà mình vậy.
Nói đến đây,
Vũ dừng lại rồi im lặng hồi lâu. Tôi quay nhìn sang, thấy mắt Vũ như bị thôi
miên, cứ nhìn xoáy vào một điểm vô hình trên mặt nước sông Gâm xanh ngặt. Có đến
một phút sau, nó mới quay sang nhìn thẳng mắt tôi. Vừa cong ngón tay mổ mổ về
hướng mặt sông, Vũ vừa gằn giọng nói:
-Thế mà, cũng
chính cái bến này, đã để lại cho tôi một mối hận không nhỏ đấy!
-Ui…, lại chuyện tình duyên cách trở hả?
Tôi trợn mắt nhìn lại Vũ rồi hỏi như một cái máy.
-Từ từ tôi kể cho mà nghe.
Vỗ vỗ vào vai
tôi, rồi bặm môi như để sắp xếp lại ký ức. Cuối cùng, nó mở đầu bằng câu hỏi:
-Ông còn nhớ
cái Tết năm tám ba (1983) chứ?
-Mấy cái Tết lính, tôi vẫn nhớ như in trong đầu. Năm ấy
tuyết rơi trắng trời đất. Ông thì được đi công tác tranh thủ về nhà, tôi thì
đón giao thừa trong chòi gác…
-Ừ, đúng cái tết ấy đấy . –Vũ gật gù xác nhận rồi kể lại câu chuyện của mấy chục năm về trước.
Giọng nó trầm đục, đôi lúc lại lạc đi
Ngày ấy, tôi và Vũ
cùng ở trung đội vệ binh của Trung đoàn. Có thể nói đây là đơn vị “cận vệ” của chỉ huy trưởng, và
là đội “kiêu binh” của trung đoàn. Biên chế chỉ có hai tiểu đội, tôi và Vũ cùng
được giao làm “a trưởng”. Cùng tuổi với tôi, nhưng Vũ đã có vợ và một đứa con
gái. Có lẽ sớm làm cha, làm chồng, nên Vũ có vẻ trầm tĩnh hơn anh em đồng đội.
Tết năm ấy, trung đội vệ binh phải cử một người mang
thông báo của trung đoàn về tận xã Sơn Thái. Nhiều người xung phong đi vì muốn
tranh thủ ghé qua nhà, nhất là dịp Tết cổ truyền. Trung đội trưởng quyết định cử
Vũ đi, vì muốn tạo điều kiện cho nó về thăm vợ con.
Sáng ba mươi tết năm ấy, nhờ có tờ giấy “công lệnh” và
sự can thiệp của lực lượng kiểm soát quân sự, Vũ được đứng vào trong chiếc xe
ca duy nhất chạy xuôi về thị xã Tuyên Quang.
Ba giờ chiều, Vũ mới đến được ủy ban xã Sơn Thái. Cả
khu trụ sở vắng tanh. Có mùi khói nhang tỏa vào không gian. Có tiếng đì đẹt trẻ con đốt pháo.
Có tiếng ồn ã, huyên náo gặp mặt của nhà ai đó… Vũ băm bổ đi hỏi thăm rồi tìm đến
nhà chủ tịch xã. Sáu giờ tối ngày ba mươi tết năm ấy, Vũ khấp khởi cầm lại tờ
“công lệnh” đã được ký tên đóng dấu bởi chủ tịch xã Sơn Thái. Thế là nhiệm vụ
đã hoàn thành! Trong đêm nay, Vũ sẽ có mặt ở nhà, sẽ được ở với gia đình trọn vẹn
ngày mùng một Tết. Mùng hai Tết, anh sẽ lại phải gấp rút quay trở về đơn vị.
Vắt cái ba
–lô lộn lên vai, Vũ đi như chạy ra con đường quốc lộ gập ghềnh đá cuội. Trời đã nhập nhoạng tối, suốt dọc con đường không một bóng người hay xe cộ. Nhìn
suốt con đường một lượt nữa, Vũ hướng về bến phà Lọng, quả quyết bước đi. Chỉ một loáng, trời đêm tất niên đã hút trọn
hình hài của người lính đang háo hức về đón Tết với gia đình vào bóng tối. Những
xóm bản lập lòe ánh đèn thưa thớt dần. Con đường quốc lộ chỉ còn là một khoảng
lờ mờ dưới chân người. Phía trước, cả bầu trời, núi non đều hòa thành một mầu
đen thăm thẳm.
-Cái xã Sơn Thái ấy ông lạ gì? –Vũ quay sang hỏi dò tôi. Rồi không đợi tôi trả lời, Vũ kể tiếp tôi nghe cuộc độc hành của
nó trong đêm cuối năm ấy.
Cùng nằm trên
trục đường quốc lộ, khoảng cách từ Sơn Thái về
Bến Lọng chừng ba mươi cây số. Nếu đi bộ, có thể
đi tắt theo đường mòn qua những khu ruộng hay cánh rừng, quãng đường sẽ rút ngắn
được dăm cây số. Khoảng cách ấy không phải là thử thách quá ghê gớm đối với đôi
chân người lính chúng tôi ngày ấy. Khi chưa vào quân ngũ, đã vài lần Vũ đạp xe
trên cung đường này. Nghĩ đến giây phút gặp lại bố, mẹ, vợ con sau hai năm trời
cách biệt, đôi chân Vũ như thanh thoát hơn, trí nhớ như minh mẫn hơn. Anh bước
như lướt đi trong đêm tối mịt mùng, không hề va vấp hay sai lạc.
Sau mấy giờ đồng hồ guồng chân không ngừng nghỉ, Vũ như muốn hét lên khi những ánh đèn của thị trấn quen thuộc hiện
ra lờ mờ trong sương đêm. Hết lối đi tắt rồi, Vũ đi như chạy trên con đường phố đầy ổ gà và
đá cuội. Gọi là phố, nhưng dân thị trấn ngày ấy thưa thớt và
chưa có điện. Chiếc máy nổ của huyện chỉ đủ cấp điện cho mỗi cơ quan vài bóng
đèn từ sáu giờ tối đến chín giờ tối. Có lẽ hôm ấy là Tết, nên vài ánh
đèn vàng đục vẫn còn le lói đón Vũ trở về. Cái loa phóng thanh không biết đặt ở
chỗ nào, đang phát chương trình ca nhạc của đài tiếng nói Việt Nam. Tiếng pháo
tép đì đẹt đây đó...Đã sắp đến thời khắc giao thừa rồi!
Vũ huỳnh huỵch
chạy xuống Bến Lọng. Cái tán lá rậm rạp của cây lọng làm cho lối xuống bến như bị bịt chặt
bởi bóng tối đen kịt. Không cần dò dẫm, Vũ sải bước xuống tận mép nước. Mặt
sông Gâm chỉ hiện ra là một khoảng trắng lờ mờ sương đục. Chiếc phà không neo
buộc ở bên này. Dừng lại một thoáng để lấy hơi, Vũ bắc tay lên miệng làm loa hướng
sang bờ bên kia rồi gào lên:
-Phà ơ…ơ…ơi…, cho tôi sang với!
Tiếng gọi của Vũ dường như bị bóng đêm cùng với lớp
hơi sương quyện đặc hút sạch ngay lập tức. Chính Vũ còn không nghe được chút dư
âm nào từ tiếng gọi của chính mình. Không nản, Vũ lấy hết sức bình sinh gọi
liên tiếp:
-Đò ơi…, anh Bầu ơi…, anh Hón ơi…, em sang sông với…
Dừng lại để
nghe ngóng. Không chỉ giương tai, căng mắt, mà hầu như tất cả các giác quan của
Vũ đều hướng vào khoảng không mù đặc trước mặt. Vài tiếng nổ đùm đụp như vỗ mẹt từ đâu đó vọng đến. Giao thừa rồi! Có đến mười phút trôi qua. Mặt nước sông
Gâm vẫn im lìm, không một tín hiệu nào đáp lại tiếng gọi của Vũ.
Sau khi bước đi bước lại dọc mép nước một hồi, Vũ quyết
định sẽ bơi sang sông. Trước đây cũng đã đôi lần Vũ bơi từ bên kia sang bờ bên
này, rồi lại theo phà quay lại. Còn bây giờ… Vũ không suy nghĩ gì ngoài mục
tiêu phải sang được bờ bên kia trong đêm nay. Tống tất cả giầy với quần áo dài
vào trong chiếc ba –lô rồi túm chặt lại. Sau một thoáng suy tính, Vũ sờ lần đặt
chiếc ba lô yên vị trên những hòn sỏi cuội ở bờ sông rồi úp luôn chiếc mũ cứng
lên đó.
Sau khi làm vài động tác tác để da thịt làm quen với nước lạnh, Vũ từ từ lội xuống dòng sông giá ngắt.
Dò dẫm đi chếch lên phía thượng lưu một đoạn, hít một hơi thật sâu, Vũ lặng lẽ nhoài mình vào dòng sông.
Những sải bơi
đầu tiên khá nhịp nhàng. Nhưng rồi cái lạnh đã dần ngấm vào cơ thể Vũ. Hai hàm
răng đã có dấu hiệu rung lên, bàn tay, bàn chân đã có cảm giác tê buốt. Mặc! Vũ bặm môi,
nghiến răng, nhắm mắt vùng vẫy nhoài người về phía cái đích tưởng tượng trong đầu.
Quẫy đạp được một hồi, Vũ cảm giác dòng nước như đang
bị đông đặc lại. Đôi chân rồi dần đến đôi tay cứ như bị dính vào một đám keo nhầy
nhụa. Cái đầu vẫn tỉnh táo giúp Vũ nhận ra tay chân đã bị tê cóng, không điều
khiển được nữa. Toàn thân anh ta đã bị nước đẩy trôi xuôi và có nguy cơ chìm
nghỉm. Không thể đầu hàng dễ dàng như thế, Vũ cố gắng cử động tất cả các bộ phận
để giữ cho cái đầu nổi trên mặt nước.
Dần dần, có lẽ những giọt sinh lực cuối cùng trong cơ
thể đã cạn kiệt. Cái đầu cũng không thể tỉnh táo được nữa. Một ý nghĩ nhẹ nhàng
lan đến: “Mệt lắm rồi, ngủ thôi!” . Vũ nhắm mắt, cả cơ thể lỏng ra, rơi vào một
giấc ngủ bồng bểnh, yên ả.
Dòng nước lạnh ộc vào mũi đã cắt ngang giấc ngủ chết
người. Chút bản năng sinh tồn sót lại giúp Vũ quẫy đạp mạnh đôi chân. Khi cái đầu
nhô lên khỏi mặt nước, cũng là khi Vũ cảm nhận được đôi chân đã chạm vào cái gì
đó. Những hớp không khí nhận được từ cái
miệng há hốc, đã mang lại cho cơ thể người trai thêm
một khoảnh
khắc sống..
Đầu óc vụt tỉnh táo lại. Vũ nhận ra mình đã ở gần bờ
sông. Theo bản năng, anh nhoài người cố rút đôi chân khỏi lớp nước như đang
đông cứng lại. Và rồi một bờ sông vàng rực hiện ra. Những hòn đá cuội cũng vàng
lấp lánh. Khi Vũ đưa tay chạm vào, thì những hòn đá vàng ấy lại mềm mại như cái bánh dầy. Giấc ngủ khi nãy lại lan đến. Và lần này, giấc ngủ ấy
đã đưa Vũ về với cõi riêng của nó!
-Thế là ông bị
toi à? –tôi trợn tròn mắt quay sang hỏi Vũ một câu khá ngớ ngẩn
-Toi mà bây
giờ tôi còn ngồi đây à? –Vũ hục hặc hỏi lại tôi, rồi lại tự
trả lời: -Ờ, nhưng mà cũng coi như toi rồi, vì có biết gì nữa đâu. Sau này nghe
vợ kể lại, tôi cũng thấy rùng mình.
Vũ nằm mê man
ở cái bãi đá bờ sông suốt đêm giao thừa, trên người chỉ có độc một cái quần đùi
ướt sũng. Mãi đến tận tám chín giờ sáng mùng một Tết, hai ông công nhân lái phà
cùng với mấy người dân đi chơi Tết phát hiện ra Vũ. Họ vội vàng bế anh lên phà
rồi đưa sang bện viện huyện.
-Có người
quen nhận ra tôi, thế là họ nhắn tin về nhà tôi, như kiểu lính mình truyền khẩu
lệnh ấy. Nhanh lắm!
Dường như cảm thấy câu chuyện quá nặng nề, Vũ chen
thêm một câu đùa vui rồi gượng gạo cười.
Nằm mê man
trên giường bệnh viện suốt ba ngày liền. Bệnh viện bảo gia đình bố trí đưa Vũ
lên bệnh viện tỉnh. Tối mùng ba Tết thì Vũ lại từ từ mở mắt được. Nhận ra người
ngồi cạnh là vợ mình, anh thều thào:
-Con đâu?..
Cô vợ trẻ khi
ấy mới chắc là Vũ đã tỉnh, liền ôm mặt mà khóc nức lên. Sau rồi cô ta vừa nắm
chặt tay chồng, vừa mếu máo:
-Con ở nhà với
ông bà. Anh đừng nhắm mắt nữa, em sợ lắm...
Ngày hôm sau,
vừa nhúc nhắc ngồi dậy được, Vũ bảo vợ xin giấy ra viện rồi đưa anh về gặp gia
đình.
Nhìn đứa con
gái bé bỏng đứng nép vào chân bà nội khi anh chìa tay, Vũ thấy con tim mình đau
nhói. Lẽ ra, con anh đã có một cái Tết sum vầy đủ cả bố và mẹ, nó sẽ được anh
đèo xe đạp đưa về thăm ông bà ngoại, sẽ mua cho nó những sợi dây nhựa xanh đỏ...
Suốt hai năm
qua, Vũ đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của người lính. Cùng với đó là nỗi nhớ
và sự khát khao được trở về với gia đình đầm ấm. Cơ hội đã không thể may mắn
hơn. Nhưng rồi dòng nước quái nghiệt và vô tình, đã khiến Vũ
và gia đình của anh phải trải qua những ngày Tết thật hãi hùng.
Giờ đây, Vũ
còn phải đối mặt với tình huống vi phạm kỷ luật quân đội. Đã quá hạn công tác
hai ngày rồi mà anh vẫn còn phải ngồi ở nhà mình với một thân hình rã rời. Nếu
không kịp thời trở lại đơn vị, Vũ sẽ bị liệt vào danh sách những tên đào ngũ. Đúng là “họa vô đơn chí”. Hôm sau, Vũ kiên quyết từ biệt gia đình, chống gậy xuống Bến Lọng
đón xe, bắt đầu hành trình trở về đơn vị...
-Cái đoạn sau
đấy thì ông biết rồi chứ gì?
Kể đến đây,
Vũ dừng lại rồi quay sang hỏi tôi. Tôi nhớ lại và gật gù xác nhận.
Sau hai ngày
đi đường với những chuyến xe chen chúc, Vũ mới lê về đến đơn vị. Trong suốt những
ngày Vũ lên muộn, trung đội vệ binh chúng tôi liên tục nhận
lệnh báo động kiểm tra quân số và khả năng sẵn sàng chiến đấu. Vì vậy, khi Vũ vừa quăng được chiếc ba lô xuống sạp nằm, trung đội trưởng cùng hai đồng đội vội đưa Vũ lên
báo cáo ngay với chỉ huy. Sau khi Vũ
báo cáo xong, trung đội được lệnh phải lập tức kiểm điểm quân nhân và báo cáo kết
quả ngay trong buổi tối hôm đó.
Có lẽ nhờ những
kết quả chiến đấu và rèn luyện xuất sắc trước đây, cùng với tờ giấy ra viện, Vũ
đã không bị phạt nặng. Sau đó ít hôm, anh bị cách chức “a trưởng” và điều sang
làm chiến sỹ đơn vị vận tải.
-Chức tước chả
quan trọng –Vũ xòe tay giãi bày với tôi: -Nhưng tôi tiếc công sức rèn luyện phấn
đấu, lại còn mất cả lòng tin của đồng đội và cấp trên nữa...
-Hì hì...,
ngày đó ông không nói ra cái chuyện bơi sông, bọn tôi cứ tán là ông lâu ngày gặp
vợ, “ăn tham” nên mới ốm. –Tôi kể góp thêm, cố ra giọng tếu táo để đưa câu chuyện
sang trạng thái tâm lý khác.
Có lẽ nhận ra
ý đồ của tôi, Vũ nhếch miệng cười một thoáng để phụ họa. Bất chợt anh bước ra
khỏi chỗ ngồi, nhặt một viên sỏi dẹt rồi ném thia lia trên mặt sông. Đây là trò
chơi mà hầu như mọi đứa trẻ thế hệ chúng tôi đều biết. Tôi cũng lập tức nhổm dậy
dõi theo những bước nhảy của viên sỏi trên mặt nước lặng trôi.
Không quay
sang nhìn tôi, Vũ nhếch miệng, giọng như tự mỉa mai:
-Thế rồi tôi
hận cái dòng sông này ông ạ! Tôi đã tự nhủ không bao giờ đụng đến dòng nước này nữa.
Ngày Vũ xuất ngũ trở về, trên đoạn sông này rộ lên việc
đào đãi vàng. Người các nơi kéo đến đào bới. Dân trong vùng cũng đổ xô xuống
sông vục cát sỏi, chao đãi để tìm kiếm vận may. Vũ từ chối
mọi lời rủ rê, lẳng lặng đi đầu quân cho ngành thuế của huyện, lọc cọc đạp xe đến
các xã đốc dân nộp thuế.
Để tiện đi làm, và cũng để không phải đi qua Bến Lọng
mỗi ngày, Vũ xin một mảnh đất nhỏ bên thị trấn. Hì hục dựng lên căn nhà cột
tre, mái lá cọ, anh kiên quyết đưa vợ con chuyển sang bên này
-Tôi cấm tiệt cả vợ con không được bén mảng đến con
sông. Thằng con trai hồi lên mười, cứ đòi đi ra sông học bơi, tôi cũng cấm. Kiểu
như là đoạn tuyệt ấy. –Vừa cười, Vũ vừa xòe tay diễn giải với tôi.
-Đấy là kiểu dỗi vặt! Sông
chứ người đâu mà hận với chả đoạn tuyệt!
Tôi bĩu môi phản bác lại cách diễn giải của Vũ. Rồi chợt
nhận ra câu nói đùa của mình hơi phũ, tôi vội vàng ngoác miệng cười để cầu hòa.
Không ngờ, Vũ cũng ngoác miệng ra cười với tôi. Mà nó còn cười to, vô tư như
chưa hề có câu chuyện hận thù vừa kể. Cười chán, Vũ lại gật gù:
-Đúng là thế thật! Ngày cái cầu
Lọng vừa xây xong, dân hai bờ ra đứng kín thành cầu ngắm sông. Có một hôm, tôi
cũng ra thành cầu ngắm lại cái bến phà Lọng. Ngẫm đi ngẫm lại, bỗng thấy cái mối
hận của mình vô lý và vặt vãnh quá!
Nói đến đây, Vũ lại hềnh hệch cười khiến tôi thấy ngạc
nhiên. Nhìn vẻ mặt đầy vẻ băn khoăn của tôi, Vũ liền giơ tay chém vào khoảng
không trước mặt làm nhịp cho lời giải thích của mình:
-Nhá! Con sông thì
muôn đời vẫn đẹp đẽ hiền hòa thế, con người ta muốn chinh
phục nó thì phải vượt lên. Từ cái lúc chèo bè nứa, đến khi đóng được phà chở ô tô sang sông, bây
giờ lại xây được cả cầu to vượt hẳn đỉnh lũ. Trong khi đó, tôi lại cứ co hết cả
vào sau cái pha chết hụt. Như thế chả phải là vặt vãnh thì là gì?
Nhát chém gió cuối cùng, Vũ trợn mắt đưa ra một câu hỏi
hướng vào tôi, khiến tôi thấy có trách nhiệm phải nói cái gì đó. Trong khi tôi còn
đang bí, chưa biết nói gì, Vũ đã quay ra, vừa cười vừa nói đầy vẻ bỡn cợt:
-Cứ nói đoạn tuyệt với dòng sông, nhưng cái vòi nước
nhà tôi dùng mấy chục năm nay vẫn là nước Sông Gâm, do bên nhà máy nước họ bơm
lên, tôi đã “đoạn” được ngày nào đâu.
Nghe đến đây, tôi cười phá lên rồi vỗ vai hắn:
-Thế đến khi nào thì ông hết dỗi?
-Hì hì… - Vũ cười ngượng nghịu như một đứa trẻ rồi kể
tiếp: -Sau cái hôm đứng trên Cầu Lọng ngắm sông ấy, tôi về bảo thằng con trai:
“Thích tập bơi thì chiều nay bố đưa xuống sông tắm”. Thằng đó thích quá, nhảy
tưng lên rồi hét váng cả nhà. Đứa con gái lớn thì đòi đi theo để chụp ảnh. Vợ
tôi cũng nhũng nhĩnh bảo đi cùng để bắt ốc đá về nấu. Cả nhà cứ lao xao như
ngày Tết mới hay chứ? Mà lạ là
không ai hỏi vì sao tôi lại thay đổi như thế cả.
-Thì tại ai
cũng sợ cái kiểu dỗi vặt của ông đấy.
Cả hai chúng
tôi cùng cười xòa rồi lội xuống làn nước sông mát rượi. Đám cuội tròn đang im
lìm chợt như đung đưa, uốn oéo sau mỗi bước chân của chúng tôi. Tôi biết tình yêu với dòng sông này đã trở
lại với Vũ từ hôm ấy. Thật ra, tình
yêu ấy vẫn nằm đâu đấy trong máu thịt anh ta, chỉ chờ những vết thương trong ký ức liền sẹo, nó
sẽ lại trào lên chiếm trọn trái tim người.
Chợt như nhớ ra điều gì, Vũ quay sang bảo tôi:
-Chuyện này
tôi kể ông nghe cho vui thôi đấy nhá.
Tôi hiểu ý Vũ
muốn nói. Người lính có những vết thương không phải do bom đạn, có cả những ấu
trĩ và nhỏ nhen chốn đời thường. Khi chiến tranh lùi đi, họ lại phải chiến đấu
với chính mình, để có lại được tình yêu với mảnh đất đã trọn đời gắn bó. Họ hiểu
rằng, không có tình yêu ấy, đâu còn quê hương nữa! Những chuyện như thế, họ không thích kể lể ồn ào, ngay cả với những người đồng đội. Có
lẽ tôi là người may mắn mới được Vũ chọn để chia sẻ thôi.
Ngẫm nghĩ một
thoáng, tôi xua tay:
-Thôi, cứ biết
thế. Bây giờ tính cái món ốc mày hứa đãi tao đi đã!
Hoàng Khai, tháng Chín năm 2022
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét